Yangın Sprinkleri Nedir ?

29 Nisan 20186 Şubat 2019 Ersen Çatak

Genelmekanik, ansiklopedi

Yangın Fıskiyesi ( Fire Sprinkler )

Asma tavana monte edilmiş bir yangın sprinkleri

Yangın Sprinkleri, sprinkler başlığı veya sprinkler fıskiyesi , önceden belirlenmiş sıcaklık tolerans aralığı aşıldığında, yani yangın özellikleri taşına bir tepkime tesbit edildiğinde suyu boşaltan ısıya duyarlı, yangın sprinkler sisteminin bir bileşenidir. Yangın Sprinkleri 1980 li yıllardan sonra başta Amerika ve Avrupa olmak üzere Dünya da yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Günümüze yılda 40 milyondan fazla sprinkler başlığı kullanılmaktadır. Bu da bize; yangına karşı korunma da sprinkler ve sprinkler sistemlerinin dünyada bilinen en etkili yöntem olduğunu göstermektedir. Dünya genelinde yapılan araştırmalara göre; bu yönteme göre uygun inşaa edilmiş olan bina ve yapılarda meydana gelen yangınların %99 u sprinkler sistemleri tarafından kontrol altına alınmış ve söndürülmüştür.

Tarih

Aslında sistem 1812 yılında ingiliz mucit Sir William Congreve, tarafından bulunmuş ancak bu sistemi hiçbir yerde satamamış ve kullanılmamıştır. Sir William’ ın sprinkler sistemi tavan boyunca delikli borular kullanılarak herhangi bir yangın tehlikesi anında dışarıdan bir vana açılarak sisteme su verilmesi kaidesiyle delikli borulara su ulaştırılması mantığı ile tasarlanmış ve patentini almıştır. Ancak patent süresi dolduğunda fikir kullanılmıştır.

Tarihte kullanılmış ilk bilinen otomatik sprinkler sistemi, yangın yağmurlama sistemi olarak 1874 yılında piyano fabrikasını aşırı korumak ve aynı zamanda aşırı yüksek sigorta maliyet oranlarına karşılık ABD’ li Henry S. Parmalee tarafından icat edilmiş ve kullanılmıştır. Sistem lehim ile mühürlenmiş delikli boruların yangın esnasında ısıdan eriyen lehimin delikleri açması ve suyun boşalması gibi basit bir mantığa dayalıydı. Aslında Sir Willam’ ın prensibinin hemen hemen aynısıydı. Pamalee Mathusek Piyano fabrikasının başkanıydı ve aşırı yüksek sigorta maliyetleri yüzünden sprinkler sistemini icat etti. Daha sonra fikrini tanıtma ve yaymak için Avrupa’ ya gitti.

Parmalee’ nin icadı çoğu insanın sistemi kurmayı göze almayacağından dolayı pek ilgi gördüğü söylenemez. Bunun akabinde kendisini sigorta şirketlerine sistemi hakkında bilgilendirmeye ve eğitmeye yöneltti. Sprinkler sisteminin kayıpları ve zararları azaltacağı ve buna karşılık ödenen primlerden tasarruf edileceğini açıkladı. Azaltılmış sigorta primlerinden yeteri kadar getiri sağlanmadıkça sistemi kuracak işletme sahiplerine sözleşme imzalatılamayacağının farkındaydı

Tablo : NFPA 13 2007 Edition, maksimum tavan sıcaklığını, sprinklerin nominal çalışma sıcaklığını ve renkli sıvı ile dolu ampulün sıvının rengiyle bağlantılı olarak sıcaklık sınıflandırmasını gösterir.

Cam Ampuldeki Sıvı , Sıcaklık Derecesine Göre Renk Kodludur

Sprinkler ampulündeki sıvı renklendirilmiş alkoldür.

Türleri

Birkaç tür sprinkler tipi vardır

Hızlı tepkimeli sprinkler
Standart tepkimeli sprinkler
CMSA
Yerleşim
ESFR ( erken bastırma hızlı yanıt )

ESFR

ESFR ( Erken bastırma hızlı tepkime ) hem bir kavram hem de bir sprinkler tipini ifade eder. Esfr sprinkler yüksek raflı depolar için geliştirilmiştir. Esfr sprinkler başlıkları zorluk dercesi yüksek yangınlara karşı; yüksek hızla erken bastırmak amacıyla 1980′ li yıllarda tasarlandı.

Hızlı tepkimeli

Hızlı yani çabuk tepkimeli yangın sprinkler başlıkları, kalabalık ve insan yoğunluğunun fazla olduğu binalarda yapılarda kullanılır, suyu tavana doğru yönlendirirler, böylelikle soğutmada yaparak yangının yükselmesini ve yayılmasını önler.

Ayrıca bakınız